మొన్నీ మధ్య ఒక స్నేహితుడు 'ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ క్లాసుకు రాకూడదూ' అని నన్ను అడిగాడు.
తను కొంత కాలంగా ఆ మార్గాన్ని అనుసరిస్తున్నాడు. అంతేగాక కనిపించిన అందరికీ దాని మహత్యం గురించి ఊదరగొట్టి అందులో చేరమని వేధిస్తూ ఉంటాడు.అలాగే నన్నూ అడిగాడు.
నేను నవ్వి ఊరుకున్నాను.
తర్వాత కొన్ని రోజులకు పట్టు వదలని విక్రమార్కుడిలా మళ్ళీ వచ్చి అదే ప్రశ్న అడిగాడు. అంతే గాక ఈసారి ఊరకే అడిగి ఊరుకోకుండా,దాని వల్ల కలిగే లాభాలూ ఉపయోగాలూ ఏకరువు పెట్టడం మొదలు పెట్టాడు. అంటే మార్కెటింగ్ మొదలైందన్న మాట.ఈసారి నేను నవ్వి ఊరుకోలేదు. అతనితో కొంచం మాట్లాడదామని అనుకున్నాను.
'బయటకు వెళ్లి టీ తాగుతూ ఎక్కడైనా కూచుని మాట్లాడుకుందామా?' అన్నాను.
'సరే' అన్నాడు. ఎలాగూ నన్ను ఒప్పించగలను అన్న నమ్మకం అతనికి కలిగింది. ఒక కొత్త కేండిడేట్ ను ఆ సంస్థకు పరిచయం చేయ్యబోతున్నానన్న సంబరం అతని ముఖంలో అగుపించింది.అప్పుడు మాత్రం మనసులో నవ్వుకున్నాను.
కూచున్న కాసేపటికి టీ వచ్చింది. తాగుతూ అతన్ని ఒక ప్రశ్న అడిగాను.
' మీ క్లాసులో చేరడానికి నాకేమీ అభ్యంతరం లేదు. కాకపోతే నాకు కావలసింది మీ దగ్గర దొరికితే అలాగే చేరుతాను.'
'నీక్కావలసింది ఏంది' అడిగాడు మిత్రుడు.
'నాకు 'Art of living' వద్దు. 'Art of leaving' కావాలి. మీ క్లాసులో అది ఎవరైనా నేర్పించగలరా?' చాలా సీరియస్ గా ముఖం పెట్టి అడిగాను.
'అదేంటి?' సందేహం వచ్చింది మిత్రునికి.
'అంటే స్వచ్చందంగా శరీరాన్ని వదిలిపెట్టి ఎప్పుడు కావాలంటే అప్పుడు ఆత్మగా బయటకు వెళ్లడం.ఇచ్చామరణం అనుకో. ఆ విద్య మీలో ఎవరికైనా తెలుసా? నాకది నేర్పించే పనైతే మీ క్లాసులో చేరుతాను'.
'బతకడం ఎలాగో తెలుసుకుంటే చాలు. చావడం ఎందుకు?' అడిగాడు ఫ్రెండ్.
నేను చిన్నగా నవ్వాను.
'మరణించడమే అసలు తెలుసుకోవలసిన విద్య. బ్రతకడం కాదు.' అన్నాను.
'నువ్వు నేర్చుకున్న నేర్చుకోక పోయినా చావెలాగూ ఏదో ఒకరోజు వస్తుంది. దాన్ని ఇప్పట్నించే ప్రత్యేకంగా నేర్చుకోవడం ఎందుకు?' స్నేహితుడు వితండవాదం మొదలు పెట్టాడు.
'లోకంలో లక్షలాది జీవులు మీ క్లాసులు అటెండ్ కాకుండానే చక్కగా బతుకుతున్నాయి. బతకడం ఎలాగో తెలుసుకోవడమూ దానికి ప్రత్యేకమైన క్లాసులూ మాత్రం ఎందుకు?' అడిగాను.
'అలాకాదు.మామూలుగా బతకడం వేరు.మా క్లాసులు అటెండ్ అయినాక బతకడం వేరు. చాలా తేడా ఉంటుంది.'అన్నాడు.
'నేనూ అదే చెబుతున్నాను. మామూలుగా అందరిలాగా ఏడుస్తూ చావడం వేరు. నీ అంతట నీవు స్వచ్చందంగా రాజులాగా శరీరాన్ని విసిరి పారేసి పోవడం వేరు. ఇందులో తేడా నీకు అర్ధం కావడం లేదా?'అడిగాను.
'అది సాధ్యమేనంటావా?' అడిగాడు అనుమానంగా.
'బతికే విద్య ఉన్నప్పుడు చచ్చే విద్య ఎందుకుండదు?' ఎదురు ప్రశ్నించాను.
'మా క్లాసులో ఈ విషయం ఎక్కడా చెప్పలేదు' అని చివరికి ఒప్పుకున్నాడు.
'సరే మీ క్లాసులో ఈ విషయం అడిగి మీవాళ్ళు ఏమంటారో అప్పుడు చెప్పు.' అన్నాను.
'అయినా నీకిదేం పాడు ఆలోచన? చావు గురించి ఆలోచన ఎందుకు?' అడిగాడు.
'మీకు మాత్రం ఈ పాడు ఆలోచన ఎందుకు? బతకడం గురించి క్లాసులు ఎందుకు? హాయిగా బతికేస్తే పోలా? అది కూడా క్లాసుల్లో నేర్చుకోవాలా? కొన్నాళ్ళు పోతే పుట్టిన పిల్లాడికి తల్లి పాలు ఎలా తాగాలో కూడా నేర్పించేలా ఉన్నారు మీరు?' నేనూ ఎదురు ప్రశ్నించాను.
'నీ వితండవాదానికి నేను చెప్పలేను' అన్నాడు మిత్రుడు.
'నీవు చెప్పినదానికి గంగిరేద్దులాగా తలూపి ఆ క్లాసులో చేరితే నేను మంచివాణ్ణి. లేకపోతే నాది వితండవాదం అంతేనా?' టీ సిప్ చేస్తూ అడిగాను.
'అలాకాదు.సరే మా క్లాసులో అడిగి చూస్తాలే.' అన్నాడు.
'త్వరలో నేనూ క్లాసులు మొదలు పెట్టబోతున్నాను. దాని పేరు 'Art of leaving' నీకిష్టమైతే చేరు. అడ్మిషన్ ఫీజు అక్షరాలా లక్ష రూపాయలు మాత్రమె.నువ్వు నా ఫ్రెండ్ వి కాబట్టి నీకు ఒక వంద తగ్గిస్తాను. మీ క్లాసులో ఉన్న 'బతకడం నేర్చుకునే వాళ్లకి' మాత్రం నో కన్సెషన్.' నవ్వుతూ చెప్పాను.
'నిన్ను అర్ధం చేసుకోడం కష్టంరా బాబు' అన్నాడు.
'చిన్న పిల్లల్ని అర్ధం చేసుకోవాలంటే చిన్న పిల్లల్లా మారాలి. అప్పుడు చాలా తేలిక. లేదంటే చాలా కష్టం.అయినా నన్ను అర్ధం చేసుకోమని నేనేమన్నా నిన్ను దేబిరించానట్రా. లేకపోతే దానికీ ఒక క్లాసు పెట్టుకుందాం. The art of understanding అంటూ' అన్నాను.
'ఇంతకీ Art of leaving నిజంగా ఉందా?' అనుమానంగా అడిగాడు.
'ఏమో నాకు మాత్రం ఏం తెలుసు? ఏదో నా నోటికొచ్చింది చెప్పాను' అన్నాను గుంభనంగా నవ్వుతూ.
'ఇదేరా నీదగ్గర. ప్రతి దానికీ ఆట పట్టిస్తావు. నువ్వు చెబుతున్నది నిజమో అబద్దమో తెలీదు. సీరియస్ గా చెబుతున్నావో లేక నవ్వులాటకి చెబుతున్నావో తెలీదు.ఇక నావల్ల కాదుగాని. పోదాం పద. బుద్ధుంటే మళ్ళీ నిన్ను మా క్లాసులో చేరమని అడగను' అంటూ లేచాడు.
'బుద్ధునికి రావిచేట్టు కింద జ్ఞానోదయం అయింది. నీకు కాఫీ హోటల్లో జ్ఞానోదయం అయింది. ఆయనకంటే నీవే గ్రేట్ రా బాబు. పోదాం పద' అంటూ నేనూ లేచాను.
తను కొంత కాలంగా ఆ మార్గాన్ని అనుసరిస్తున్నాడు. అంతేగాక కనిపించిన అందరికీ దాని మహత్యం గురించి ఊదరగొట్టి అందులో చేరమని వేధిస్తూ ఉంటాడు.అలాగే నన్నూ అడిగాడు.
నేను నవ్వి ఊరుకున్నాను.
తర్వాత కొన్ని రోజులకు పట్టు వదలని విక్రమార్కుడిలా మళ్ళీ వచ్చి అదే ప్రశ్న అడిగాడు. అంతే గాక ఈసారి ఊరకే అడిగి ఊరుకోకుండా,దాని వల్ల కలిగే లాభాలూ ఉపయోగాలూ ఏకరువు పెట్టడం మొదలు పెట్టాడు. అంటే మార్కెటింగ్ మొదలైందన్న మాట.ఈసారి నేను నవ్వి ఊరుకోలేదు. అతనితో కొంచం మాట్లాడదామని అనుకున్నాను.
'బయటకు వెళ్లి టీ తాగుతూ ఎక్కడైనా కూచుని మాట్లాడుకుందామా?' అన్నాను.
'సరే' అన్నాడు. ఎలాగూ నన్ను ఒప్పించగలను అన్న నమ్మకం అతనికి కలిగింది. ఒక కొత్త కేండిడేట్ ను ఆ సంస్థకు పరిచయం చేయ్యబోతున్నానన్న సంబరం అతని ముఖంలో అగుపించింది.అప్పుడు మాత్రం మనసులో నవ్వుకున్నాను.
కూచున్న కాసేపటికి టీ వచ్చింది. తాగుతూ అతన్ని ఒక ప్రశ్న అడిగాను.
' మీ క్లాసులో చేరడానికి నాకేమీ అభ్యంతరం లేదు. కాకపోతే నాకు కావలసింది మీ దగ్గర దొరికితే అలాగే చేరుతాను.'
'నీక్కావలసింది ఏంది' అడిగాడు మిత్రుడు.
'నాకు 'Art of living' వద్దు. 'Art of leaving' కావాలి. మీ క్లాసులో అది ఎవరైనా నేర్పించగలరా?' చాలా సీరియస్ గా ముఖం పెట్టి అడిగాను.
'అదేంటి?' సందేహం వచ్చింది మిత్రునికి.
'అంటే స్వచ్చందంగా శరీరాన్ని వదిలిపెట్టి ఎప్పుడు కావాలంటే అప్పుడు ఆత్మగా బయటకు వెళ్లడం.ఇచ్చామరణం అనుకో. ఆ విద్య మీలో ఎవరికైనా తెలుసా? నాకది నేర్పించే పనైతే మీ క్లాసులో చేరుతాను'.
'బతకడం ఎలాగో తెలుసుకుంటే చాలు. చావడం ఎందుకు?' అడిగాడు ఫ్రెండ్.
నేను చిన్నగా నవ్వాను.
'మరణించడమే అసలు తెలుసుకోవలసిన విద్య. బ్రతకడం కాదు.' అన్నాను.
'నువ్వు నేర్చుకున్న నేర్చుకోక పోయినా చావెలాగూ ఏదో ఒకరోజు వస్తుంది. దాన్ని ఇప్పట్నించే ప్రత్యేకంగా నేర్చుకోవడం ఎందుకు?' స్నేహితుడు వితండవాదం మొదలు పెట్టాడు.
'లోకంలో లక్షలాది జీవులు మీ క్లాసులు అటెండ్ కాకుండానే చక్కగా బతుకుతున్నాయి. బతకడం ఎలాగో తెలుసుకోవడమూ దానికి ప్రత్యేకమైన క్లాసులూ మాత్రం ఎందుకు?' అడిగాను.
'అలాకాదు.మామూలుగా బతకడం వేరు.మా క్లాసులు అటెండ్ అయినాక బతకడం వేరు. చాలా తేడా ఉంటుంది.'అన్నాడు.
'నేనూ అదే చెబుతున్నాను. మామూలుగా అందరిలాగా ఏడుస్తూ చావడం వేరు. నీ అంతట నీవు స్వచ్చందంగా రాజులాగా శరీరాన్ని విసిరి పారేసి పోవడం వేరు. ఇందులో తేడా నీకు అర్ధం కావడం లేదా?'అడిగాను.
'అది సాధ్యమేనంటావా?' అడిగాడు అనుమానంగా.
'బతికే విద్య ఉన్నప్పుడు చచ్చే విద్య ఎందుకుండదు?' ఎదురు ప్రశ్నించాను.
'మా క్లాసులో ఈ విషయం ఎక్కడా చెప్పలేదు' అని చివరికి ఒప్పుకున్నాడు.
'సరే మీ క్లాసులో ఈ విషయం అడిగి మీవాళ్ళు ఏమంటారో అప్పుడు చెప్పు.' అన్నాను.
'అయినా నీకిదేం పాడు ఆలోచన? చావు గురించి ఆలోచన ఎందుకు?' అడిగాడు.
'మీకు మాత్రం ఈ పాడు ఆలోచన ఎందుకు? బతకడం గురించి క్లాసులు ఎందుకు? హాయిగా బతికేస్తే పోలా? అది కూడా క్లాసుల్లో నేర్చుకోవాలా? కొన్నాళ్ళు పోతే పుట్టిన పిల్లాడికి తల్లి పాలు ఎలా తాగాలో కూడా నేర్పించేలా ఉన్నారు మీరు?' నేనూ ఎదురు ప్రశ్నించాను.
'నీ వితండవాదానికి నేను చెప్పలేను' అన్నాడు మిత్రుడు.
'నీవు చెప్పినదానికి గంగిరేద్దులాగా తలూపి ఆ క్లాసులో చేరితే నేను మంచివాణ్ణి. లేకపోతే నాది వితండవాదం అంతేనా?' టీ సిప్ చేస్తూ అడిగాను.
'అలాకాదు.సరే మా క్లాసులో అడిగి చూస్తాలే.' అన్నాడు.
'త్వరలో నేనూ క్లాసులు మొదలు పెట్టబోతున్నాను. దాని పేరు 'Art of leaving' నీకిష్టమైతే చేరు. అడ్మిషన్ ఫీజు అక్షరాలా లక్ష రూపాయలు మాత్రమె.నువ్వు నా ఫ్రెండ్ వి కాబట్టి నీకు ఒక వంద తగ్గిస్తాను. మీ క్లాసులో ఉన్న 'బతకడం నేర్చుకునే వాళ్లకి' మాత్రం నో కన్సెషన్.' నవ్వుతూ చెప్పాను.
'నిన్ను అర్ధం చేసుకోడం కష్టంరా బాబు' అన్నాడు.
'చిన్న పిల్లల్ని అర్ధం చేసుకోవాలంటే చిన్న పిల్లల్లా మారాలి. అప్పుడు చాలా తేలిక. లేదంటే చాలా కష్టం.అయినా నన్ను అర్ధం చేసుకోమని నేనేమన్నా నిన్ను దేబిరించానట్రా. లేకపోతే దానికీ ఒక క్లాసు పెట్టుకుందాం. The art of understanding అంటూ' అన్నాను.
'ఇంతకీ Art of leaving నిజంగా ఉందా?' అనుమానంగా అడిగాడు.
'ఏమో నాకు మాత్రం ఏం తెలుసు? ఏదో నా నోటికొచ్చింది చెప్పాను' అన్నాను గుంభనంగా నవ్వుతూ.
'ఇదేరా నీదగ్గర. ప్రతి దానికీ ఆట పట్టిస్తావు. నువ్వు చెబుతున్నది నిజమో అబద్దమో తెలీదు. సీరియస్ గా చెబుతున్నావో లేక నవ్వులాటకి చెబుతున్నావో తెలీదు.ఇక నావల్ల కాదుగాని. పోదాం పద. బుద్ధుంటే మళ్ళీ నిన్ను మా క్లాసులో చేరమని అడగను' అంటూ లేచాడు.
'బుద్ధునికి రావిచేట్టు కింద జ్ఞానోదయం అయింది. నీకు కాఫీ హోటల్లో జ్ఞానోదయం అయింది. ఆయనకంటే నీవే గ్రేట్ రా బాబు. పోదాం పద' అంటూ నేనూ లేచాను.